دارالفنون اولين دانشگاه ايراني به سبك نوين بود كه در زمان پادشاهي ناصرالدين شاه قاجار و به همّت و پشتكار ميرزا تقي خان اميركبير صدراعظمِ بادرايتِ وي داير شد. هدف از ايجاد اين مدرسه، دستيابي به صنايع و علوم جديد در آن عصر بود. فعاليت علمي مدرسه‏ي دارالفنون، در آغاز در رشته‏هاي پياده نظام، سواره نظام و ساير رشته‏هاي نظامي، طبّ و جراحي، معدن‏شناسي و داروسازي بود. مدرسه‏ي دارالفنون در ابتدا با هفت نفر معلم اتريشي و عده‏اي مترجم، كار خود را آغاز كرد. اميرکبير تأکيد زيادي بر عدم به کارگيري اساتيد از روسيه و انگلستان داشت. امّا متأسفانه چنين نشد. شاگرداني كه در آن پذيرفته مي‏شدند از خانواده‏هاي اعيان و اشراف بودند و چهارده تا شانزده سال داشتند. اين مدرسه طي فعاليت خود، 12 دوره فارغ التحصيل داشت كه بسياري از آنان به مقام‏هاي بالايى در كشور دست يافتند. دارالفنون با معلمين اروپايىِ آن، عامل بسيار مؤثري در شناساندنِ تمدن اروپا و فرهنگ جديد مغرب زمين بود. فارغ التحصيلان آن كه ظرف چهل سال از 1100 نفر تجاوز كردند و اغلب از خانواده‏هاي مهم و متنفّذ بودند، در نشر اين فرهنگ كوشيدند و مطالبي كه در آن مدرسه فرا گرفته بودند، در جامعه‏ي خود انتشار دادند. بعدها با تفكيك رشته‏هاي نظامي و طب در دارالفنون و تجديد نظر در نظام آموزشي ايران، اين مركز علمي از قالب يك دانشگاه خارج و به مدرسه مبدل شد. تاسيس اين مدرسه، نقطه‏ي عطفي در تاريخ آموزش در ايران به شمار مي‏رود. اين مدرسه در حالي افتتاح مي‏شد كه باني اصلي آن يعني اميركبير دوران تبعيد در كاشان را سپري مي‏كرد.